O projekcie Pod koniec 2023 roku, w Urzędzie Miasta Bolesławca odbyła się uroczysta prezentacja opracowania: Bolesławiec, woj. dolnośląskie. Studium ochrony wartości kulturowych.
Studium opracowane zostało w latach 2021-2022 przez zespoły wrocławskiego Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz bolesławieckiego Muzeum Ceramiki przy współpracy z Urzędem Miasta Bolesławiec w ramach realizacji Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2019-2022, w oparciu o zawarte porozumienie o współpracy.
Położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego Bolesławiec, którego historia ściśle jest związana z rzemiosłem garncarskim i produkcją wyrobów ceramicznych, od lat z powodzeniem realizuje zadania z zakresu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Proces ten odbywa się przy dużych nakładach finansowych, wysokiej świadomości władz miasta i kompetencjach pracowników samorządowych oraz zaangażowaniu i kreatywności miejskiej instytucji, jaką jest Muzeum Ceramiki w Bolesławcu. Polityka rewitalizacyjna miasta – uznająca dziedzictwo kulturowe miasta jako niekwestionowany potencjał – realizowana jest od 2005 r. w oparciu o przyjmowane przez Radę Miasta Bolesławca programy rewitalizacji. Obecnie miasto realizuje przedsięwzięcia rewitalizacyjne w oparciu o Gminny Program Rewitalizacji Gminy Miejskiej Bolesławiec.
Opracowane przez zespoły ekspertów Studium ochrony wartości kulturowych Bolesławca poszerza dotychczasową wiedzę na temat dziedzictwa kulturowego miasta. Jedyne wcześniejsze tego typu opracowanie – Studium historyczne do odbudowy ośrodka historycznego w Bolesławcu sporządzone zostało w 1953 r. przez Wojciecha Gluzińskiego, Mieczysława Zlata i Józefa Piątka („Miastoprojekt” Biuro Projektów Budownictwa Miejskiego we Wrocławiu).
Prezentowane Studium składa się z dziesięciu tomów tekstu i materiałów ilustracyjnych oraz teki z mapami. Zagadnienia ogólne zebrane w I tomie dotyczą stanu prawnego ochrony zabytków miasta oraz prowadzonych przez miasto działań w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego z uwzględnieniem projektów rewitalizacyjnych. W formie kalendarium zebrane zostały najważniejsze wydarzenia z historii miasta; przedstawiony został jego rozwój przestrzenny.. Szeroko omówione zostały dwa zespoły tematyczne w zakresie niematerialnego dziedzictwa kulturowego – tradycje i przekazy ustne, tradycje muzyczne oraz praktyki społeczno-kulturowe grup bolesławieckich osadników i ich potomków, oraz drugi – wiedza i umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym – ceramika bolesławiecka. Zaproponowane zostały wytyczne do opracowań planistycznych oraz rekomendacje w zakresie ujęcia zagadnień związanych z wykorzystaniem potencjałów dziedzictwa kulturowego w dokumentach strategicznych miasta, w tym związanych z rewitalizacją. Zamieszczony został pełny spis wykorzystanych materiałów: literatury, źródeł ikonograficznych i kartograficznych oraz archiwaliów.
Kolejne trzy tomy opracowania – to katalog zabytków opracowany w oparciu o wizje terenowe. Sporządzony został katalog stanowisk archeologicznych oraz zestawienie wyników badań archeologicznych prowadzonych w Bolesławcu. Około 800 haseł katalogowych utworzono dla wszystkich zabytków nieruchomych ujętych w gminnej ewidencji zabytków, proponowanych do ujęcia w gez oraz dla budynków istotnych dla struktury urbanistycznej Starego Miasta, wzniesionych w czasie powojennej odbudowy Bolesławca. Hasła katalogowe zawierają informacje historyczne o obiektach zabytkowych, ich znaczeniu w strukturze urbanistycznej miasta, ocenę stanu zachowania historycznej substancji i formy zabytku oraz proponowane zalecenia konserwatorskie.
Tomy V-X zawierają materiał ilustracyjny: reprodukcje wybranych materiałów kartograficznych, ikonograficznych oraz projektowych (1350 ilustracji), materiał ilustracyjny dotyczący dziedzictwa niematerialnego, a następnie fotografie dokumentujące stan obecny obiektów ujętych w katalogu zabytków (blisko 2800 fotografii).
Integralną częścią studium są plansze: Wytyczne do ochrony zachowanych elementów historycznego zagospodarowania opracowane w skali 1:2000 oraz Zagadnienia archeologiczne w skali 1:10000.
W uroczystej prezentacji uczestniczył Piotr Roman – Prezydent Miasta Bolesławiec, Marta Zborowska, naczelnik Wydziału Mienia i Gospodarki Przestrzennej, Marta Gęsikowska, zastępca naczelnika Wydziału Mienia i Gospodarki Przestrzennej, Agnieszka Gergont, rzecznik prasowy Miasta, Anna Bober-Tubaj, dyrektor Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Barbara Glinkowska (Muzeum Ceramiki w Bolesławcu), Grzegorz Grajewski, kierownik Oddziału Terenowego we Wrocławiu Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Maria Czyszczoń (NID OT we Wrocławiu), Donata Trenkler (NID OT we Wrocławiu) oraz Bogna Oszczanowska – koordynator Centrum Kompetencji ds. rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa dla województwa dolnośląskiego i lubuskiego (NID OT we Wrocławiu). Spotkanie relacjonowane było również przez media lokalne.
Z uwagi na prowadzone przez miasto procesy rewitalizacyjne Studium ochrony wartości kulturowych Bolesławca będzie mogło zostać wykorzystane zarówno przy aktualizacjach obowiązującego Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Miejskiej Bolesławiec, jak i przy sporządzaniu w przyszłości nowego dokumentu. Ponadto będzie mogło być również pomocne przy realizacji przedsięwzięć wpisanych do aktualnego dokumentu. Ustalenia zawarte w studium będą mogły służyć również jako kompleksowy zbiór informacji o dziedzictwie kulturowym miasta do wykorzystania w pozostałych dokumentach strategicznych oraz w opracowaniach planistycznych.
Zachęcamy do pobrania prezentacji zawierającej wyciąg istotnych informacji ze studium ochrony wartości kulturowej:
Prezentacja opracowania studium wartości kulturowych w Bolesławcu
Opracowanie: Bogna Oszczanowska, główny specjalista, koordynator Centrum Kompetencji ds. rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa dla województwa dolnośląskiego i lubuskiego
Autor zdjęć: Adrian Kowalski, Urząd Miasta Bolesławiec
