Partycypacja to udział mieszkańców w podejmowaniu decyzji dotyczących miejsca, w którym żyją. Partycypacja może być stosowana na poziomie gminy, powiatu, województwa czy kraju. Jednak mechanizmy partycypacji stają się coraz powszechniejszym elementem przede wszystkim zarządzania gminą. Mieszkańcy zapraszani są do dialogu dotyczącego zarówno ważnych kwestii ich życia codziennego, jak i decyzji dotyczących strategicznych kierunków rozwoju czy planowanych zmian w funkcjonowaniu gminy, a także dysponowania częścią, rzadziej całością budżetu (w Polsce nie ma jeszcze takiego przypadku). Poprzez wspólny dialog mieszkańcy mają szansę lepiej poznać swoją gminę, jej zasoby, sposób funkcjonowania, możliwości działania samorządu lokalnego, budżet. Dzięki temu mogą lepiej zrozumieć swoją potencjalną rolę we wzajemnej współpracy.
Włączanie mieszkańców w proces zarządzania dziedzictwem w gminie może przynieść korzyści zarówno w formie nowych pomysłów, lepszej znajomości dziedzictwa, zrozumienia znaczenia ochrony zabytków, ich funkcji, jak i zaangażowania w sam proces zachowania dziedzictwa i lepszego wykorzystania jego potencjału w rozwoju. Uczestnictwo mieszkańców może mieć dwojaki charakter:
- udział w opracowaniu dokumentów o charakterze strategicznym (np. strategii, planów, programów zarządzania dziedzictwem),
- zaangażowanie mieszkańców w rozwiązanie konkretnego problemu czy kwestii związanej z wykorzystaniem dziedzictwa (np. zaplanowanie nowej funkcji obiektu, tworzenie oferty turystycznej); w obydwu przypadkach zaangażowanie mieszkańców powinno mieć charakter stałego dialogu, celem umożliwienia udziału w realizacji i ewaluacji działań.
Autor: Barbara Kazior