Sieć questów w Krainie Rowerowej

Questing to metoda odkrywania dziedzictwa miejsca, polegająca na tworzeniu nieoznakowanych tras, które można zwiedzać, podążając za sugestiami zawartymi w wierszowanych wskazówkach. Każdy quest ma swój punkt startu, a kolejne miejsca na trasie odnajduje się po odgadnięciu zagadki i wyszukaniu w terenie miejsca pasującego do rozwiązania.

Utworzenie sieci questów w Krainie Rowerowej jest dobrym przykładem, jak można włączyć mieszkańców w tworzenie atrakcyjnej oferty zwiedzania miejscowości i jak przyciągać turystów do mniej popularnych miejsc, zachęcając do poznawania dziedzictwa poprzez zróżnicowane tematycznie i angażujące opowieści stanowiące wspólną ofertę na większym terenie.

Kontekst

Kraina Rowerowa to obszar obejmujący 11 gmin północno-zachodniej Lubelszczyzny (Baranów, Janowiec, Kazimierz Dolny, Końskowola, Kurów, Markuszów, Nałęczów, Puławy, Wąwolnica, Wojciechów i Żyrzyn), który można zwiedzać, korzystając z sieci ponad 500 km tras rowerowych. Gminy współpracują w ramach Lokalnej Grupy Działania „Zielony Pierścień”, która postawiła sobie za cel wypromowanie turystyczne tego bardzo interesującego obszaru oraz promocję lokalnych produktów spożywczych, rękodzielniczych i artystycznych. Obszar ten bywa nazywany nadwiślańskim trójkątem turystycznym ze względu na znajdujące się w okolicy trzy „magnesy” turystyczne: Kazimierz Dolny, Nałęczów i Puławy.

Partnerzy LGD „Zielony Pierścień” postawili na wykreowanie nowych destynacji w mniej znanych miejscowościach dla turystów odwiedzających licznie wyłącznie rozpoznane atrakcje regionu. Tworzona oferta turystyczna Krainy Rowerowej obejmuje nie tylko możliwość ekologicznego przemieszczania się z miejsca na miejsce, ale przede wszystkim tworzy okazję poznawania bogactwa lokalnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, historii i tradycji tego terenu. Jedną z dostępnych form odkrywania tej część Lubelszczyzny są questy o zróżnicowanej tematyce.

Przebieg

Questy w Krainie Rowerowej powstawały sukcesywnie w różnych miejscowościach i były tworzone przez mieszkańców – pasjonatów, młodzież, nauczycieli, dziennikarzy – wszystkich, którzy interesują się lokalną przyrodą, historią, kulturą, tradycją, legendami, ciekawostkami i osobowościami związanymi z regionem, i zechcieli wspólnie opowiedzieć o nich wierszem. Każdy quest był opracowany podczas warsztatów, które służyły lepszemu poznaniu lokalnego dziedzictwa, identyfikacji potencjału, wybraniu ciekawego tematu czy tematów, bo w niektórych miejscach stworzono więcej niż jeden quest. Autorami tekstu i ilustracji oraz strażnikami skarbu są mieszkańcy.

Finansowanie

Questy były realizowane ze środków pozyskanych przez Lokalną Grupę Działania „Zielony Pierścień”. Samo tworzenie questów nie jest przedsięwzięciem kosztownym – nie wymaga tworzenia żadnej dodatkowej infrastruktury, nie wymaga ingerencji w otoczenie – główny koszt stanowią warsztaty z mieszkańcami, druk ulotek i publikacji. Znaczniejszym wydatkiem było stworzenie aplikacji mobilnej, która pozwala obsługiwać wszystkie questy smartfonem.

Efekty

Dzięki temu powstało 15 unikatowych questów, które dostarczają wiedzy i ciekawych informacji o dziedzictwie miejsc, w których powstały, informacji często nieoczywistych, ciekawostek, „lokalnych smaczków”. Narratorami tych opowieści bywają zarówno mieszkańcy, jak i wybitne postaci, które były związane bądź odwiedziły te miejsca, a w jednym przypadku postać literacka. Questy zwracają uwagę na najbardziej wartościowe obiekty, historię ich twórców i właścicieli, wprowadzają w tajniki architektury, opowiadają o przemianach i wartości trwania. Realizując questy, można wędrować pieszo lub na rowerze, zarówno z ulotkami, przygotowanymi indywidualnie dla każdego questu, jak i z książeczką, która stanowi zbiór questów – zachęcając do odkrycia wszystkich questowych skarbów.

Istotne jest, że questy powstały nie tylko w najbardziej znanych turystycznych destynacjach regionu (zdarza się, że na przekór nie tworzono tam questu, np. w Kazimierzu Dolnym czy Puławach), ale przede wszystkim w miejscowościach, które wymagają dopiero prawdziwego odkrycia. Szczególnie ważne było zachęcenie do odwiedzenia mniej znanych turystom miejscowości przez zorganizowanie w nich atrakcyjnej, angażującej formy zwiedzania. Co więcej tworzenie questów pozwoliło też dostrzec walory lokalnego dziedzictwa również mieszkańcom, którzy podczas warsztatów musieli je lepiej poznać, dyskutować o nim, wybierać wspólnie wyjątkowe historie i ciekawostki, które złożyły się na narrację questu. Questy służą też edukacji regionalnej, zachęcają mieszkańców, w tym dzieci i młodzież, do odkrywania podczas wędrówek bogactwa przyrody, historii i kultury regionu.

Jeżdżąc po Krainie Rowerowej, można poznać perły architektury Końskowoli w towarzystwie Sienkiewiczowskiego pana Zagłoby, który nisko cenił lokalne piwo („bardzo też liche piwsko w tej Końskowoli”, mawiał), czy Markuszowa, widzianego oczami Jana III Sobieskiego, który snuje opowieść nie tylko o swoich czasach, wspomina np. działającą tu, choć mu osobiście nieznaną, fabrykę oranżady. To tradycyjnie rolnicze tereny – nie mogło więc zabraknąć questu o dawnym życiu na wsi, które lepiej zrozumiemy, wędrując po Wojciechowie. Tu też w kolejnym queście poznamy pracę kowala, zaglądając w zakamarki starej, ale wciąż działającej kuźni.

Nałęczów był chętnie odwiedzany przez kuracjuszy i miłośników wędrówek po lessowych wąwozach – questy opowiadają o pobycie Jana Pawła II oraz pisarzy Bolesława Prusa i Stefan Żeromskiego, który „w małej chacie z jedną izbą pisał dużo i z charyzmą”. Można odbyć realny spacer po Nałęczowie, który Bolesław Prus „przemierzał” wirtualnie w Warszawie dzięki wyimaginowanemu „telepatrzydłu”, co opisał na kartach swoich „Kronik”. Są również questy o wąwozach lessowych, piastowskich korzeniach Wąwolnicy, wsi Zabłocie, gdzie urodził się lokalny poeta Jan Pocek, a dziś można się dowiedzieć, jak się robi olej rydzowy. Realizując quest, można wędrować po Klementowicach ocienionych urokami legend, Janowcu ze słynnym zamkiem i tysiącletnim Gołębiu, po którym oprowadza hetman Stefan Czarniecki.

Wszystkie questy zostały przełożone na nowoczesny język aplikacji mobilnej i można realizować je, wędrując ze smartfonem, zdobywając wirtualne skarby. Aplikacja jest nieodpłatna, można ją ściągnąć ze strony GooglePlay pod hasłem: „Questy w Krainie Rowerowej”. Ponadto wszystkie questy są dostępne na stronie poświęconej questingowi: www.bestquest.pl.

Źródła:

Kraina Rowerowa przy Bursztynowym Szlaku Greenways na Lubelszczyźnie. Przewodnik Turystyczny, Lokalna Grupa Działania „Zielony Pierścień”, Markuszów 2014.

Wyprawy odkrywców po skarb na Bursztynowym Szlaku Greenways, Nałęczów 2012.

Autor: Barbara Kazior