W związku z wejściem w życie 24 września 2023 r. ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 r. poz. 1688), powstał obowiązek uchwalenia przez gminy do dnia 31 grudnia 2025 r. nowego, obligatoryjnego dokumentu planistycznego – planu ogólnego gminy. Podmioty publiczne mogą teraz wnioskować do Narodowego Instytutu Dziedzictwa o udostępnienie danych do planu.
W związku z podjęciem prac związanych z przystąpieniem do sporządzenia planu ogólnego, gminy mogą wnioskować do NID-u o udostępnienie danych wektorowych dotyczących:
- zabytków nieruchomych, w tym nieruchomych zabytków archeologicznych, wpisanych do rejestru zabytków;
- zabytków nieruchomych, w tym nieruchomych zabytków archeologicznych, ujętych w krajowej ewidencji zabytków;
- zabytków uznanych na mocy rozporządzenia Prezydenta RP za pomniki historii;
- obiektów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
NID udostępnia powyższe dane podmiotom publicznym na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Instrukcja udostępniania danych przestrzennych
Dane przestrzenne dotyczące zabytków gromadzone przez Narodowy Instytut Dziedzictwa są udostępnione za pomocą ogólnodostępnych, otwartych usług pobierania bezpośredniego.
Udostępnianie danych
- Dane wektorowe w formacie Shapefile dla zabytków nieruchomych i archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków oraz ujętych w krajowej ewidencji zabytków można pobrać bezpłatnie i do dowolnego wykorzystania za pośrednictwem Portalu mapowego NID (https://mapy.zabytek.gov.pl/).
W celu pobrania danych należy w oknie warstw zaznaczyć warstwę – Dane do pobrania. Domyślnie warstwa staje się aktywna od skali 1:1 000 000.W kolejnym kroku w menu Narzędzia należy wybrać ikonę Właściwości obiektu i „kliknąć” w obszar gminy, z której chcemy pobrać dane.
Na stronie pojawi się okno właściwości obiektu, z poziomu którego można pobrać dane.
2. Dane wektorowe dla pomników historii oraz obiektów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, są udostępniane za pośrednictwem usług WFS:
- pomniki historii – https://usluga.zabytek.gov.pl/INSPIRE_WFS_MHD/service.svc/get
- światowe dziedzictwo UNESCO – https://usluga.zabytek.gov.pl/INSPIRE_WFS_WHD/service.svc/get
lub plików Shapefile, do pobrania z adresów:
- pomniki historii – https://mapy.zabytek.gov.pl/dane/PomnikiHistorii/PomnikiHistorii.zip
- światowe dziedzictwo UNESCO – https://mapy.zabytek.gov.pl/dane/UNESCO/UNESCO.zip
3. Dane w formie zestawień tabelarycznych i danych statystycznych są udostępniane na portalu Otwarte Dane (https://dane.gov.pl/pl/institution/64,narodowy-instytut-dziedzictwa). Obecnie na portalu publikowanych jest 11 zbiorów danych.
Udostępnione przez NID dane mają charakter poglądowy i w wielu przypadkach są interpretacją danych zawartych w prowadzonych przez WKZ rejestrze zabytków i wojewódzkiej ewidencji zabytków. Mając powyższe na uwadze, udostępnione dane nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do dokonywania jakichkolwiek czynności administracyjnych czy urzędowych a wszelkie rozstrzygnięcia dotyczące zabytków winny być konsultowane z właściwym dla położenia obiektu WKZ, jako organem prowadzącym rejestr zabytków i wojewódzką ewidencję zabytków. WKZ, jako organ wydający decyzje o wpisie zabytku do rejestru oraz włączającym zabytek do wojewódzkiej ewidencji zabytków jest również organem właściwym do rozstrzygania wątpliwości dotyczących przedmiotu wpisu do rejestru zabytków/ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz granic ochrony konserwatorskiej, w szczególności wówczas, gdy udostępniona w bazie danych geoprzestrzennych forma ochrony zabytków geometria/zasięg ochrony zabytku jest nieznana lub nieprecyzyjna.
Udostępniane dane aktualizowane są w cyklu kwartalnym.
Aby uzyskać dane, należy złożyć wniosek, który spełnia wymogi określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 września 2005 r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu udostępniania danych zgromadzonych w rejestrze publicznym (Dz. U. Nr 205, poz.1692).
Wniosek musi być złożony w formie pisemnej albo elektronicznej, przy czym powinien zawierać poszczególne elementy wskazane w §2 ust. 2, w tym powinien być opatrzony własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym osoby reprezentującej podmiot ubiegający się o udostępnienie danych zgromadzonych w rejestrze (§2 ust. 2 pkt 9).
We wspomnianym wniosku należy wskazać realizowane zadanie publiczne, zasób oraz zasięg danych niezbędny do realizacji zadania publicznego, a także precyzyjne wskazanie okresu udostępnienia danych poprzez podanie daty granicznej udostępnienia. Dane wektorowe udostępniane są w formacie SHP w układzie PUWG 1992. Możemy przekazać dane w postaci linku do pobrania danych zabezpieczonego hasłem na adres mailowy wskazany we wniosku. Przy braku takiego zapisu dane będą wysłane za pośrednictwem Poczty Polskiej na płycie CD.
W celu ułatwienia składania wniosków udostępniamy dokument „Wzór wniosku o udostępnienie danych zgromadzonych w rejestrze publicznym do planu ogólnego gminy”, który zawiera już opisane powyżej informacje i należy w nim uzupełnić jedynie dane adresowe gminy:
Do pobrania: Wzór wniosku o udostępnienie danych zgromadzonych w rejestrze publicznym do planu ogólnego gminy
W kontekście nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym polecamy nagranie wykładu dr Anny Fogel – dra nauk prawnych, Głównego specjalisty w Dziale Zarządzania Dziedzictwem i Analiz Wpływu Zmian Klimatu na Dziedzictwo NID, poświęconego zmianom, które niesie ona w kontekście ochrony zabytków. Jego nagranie jest dostępne na kanale NID na YouTube: